Thomas Davenport

Akıllı insanlarla akıllı makinelerin kombinasyonu, otomasyondan daha iyi bir stratejidir.

Eski bir dostum (San Diego’daki Geniş Ölçekli Veri Sistemleri Araştırma Merkezi yöneticisi Jim Short) bir yılbaşı kartında bana “otomasyon Sanayi Çağına ait bir kavramdır” demişti. Uzun yılbaşı yemekleri sırasında bu konuyu biraz düşündüm ve haklı olduğuna karar verdim.

“Otomasyon”, bir makinenin işgücünü ve zekâsını bir süreç yürütmek veya ürün üretmek için işe koşmak demektir. Aynı zamanda bu süreç veya ürünün tekrarlandığı ve yapılandırıldığı anlamına da gelir.

En azından şimdilik ve görünüşe göre uzun bir süre daha, en zeki makineler bile önceden programlanacak.

IBM’in Watson biriminin başındaki Mike Rhodin’e göre, “Watson’ın kendi başına düşünebilme yeteneği yok”. Evet, kendi başına düşünebilen herhangi bir zeki makine veya robot yok.

Önceden programlama, bir ürün veya sürecin tahmin edilmesi gerektiği anlamını taşır. Programlama giderleri de süreç veya ürünü daha sonra değiştirmenin zor ve zaman kaybına yol açacağını işaret eder. Demek istediğim, otomasyon, fazla değişimin yaşanmadığı veya ürünlerin zamanla çok çeşitlenmediği işler için iyidir. Yani 1950’lerdeki işler…

21. yüzyıldaki başarılı işler, genellikle değişime derhal karşılık verebilenlerdir. Yeni ürünleri hızla piyasaya sunarlar. Beklenmedik olaylarla baş ederler. İnsanlar bu tip değişimlerde iyidir, makineler-en zekileri bile-genelde bunu beceremez.

Foxconn Technology Group CEO’su Terry Gou, 2011’de, üç yıl içinde şirketin elektronik montaj hattında bir milyon robot çalıştıracağını tüm dünyaya açıkladı. Foxconn birçok başka ürünün yanında Apple’ın iPad ve iPhone’larının da montajını yapıyor ve Gou bir milyon robotun bir milyon işçinin yerini alabileceğine inanıyor. Ancak bugüne kadar Foxconn sadece 50.000 robota iş verebildi ve şirket hâlâ bir milyon insan çalıştırıyor. Daiwa’dan analist Kaile Huang, Wall Street Journal blogunda şöyle diyor: “Akıllı telefonların kısa üretim döngüsünde tamamen otomatik bir üretim hattı kurmak pahalıya patlar. Hızla değişen bir pazarda, işçilerin esnekliği hâlâ kritik önem taşıyor.”

Aynı esneklik, pek çok hizmet ve idari süreçte de gerekli. Bu süreçleri yürütmek için tamamen otomatik çözümlere bel bağlayan şirketler, muhtemelen müşterilerden okkalı bir tokat yiyecekler. Siz de biliyorsunuz; karşımıza bir insan çıksın da sorunumuzu çözsün diye, hepimiz telefonlarımızda deli gibi 0’a basıyor ya da ses tanıma sistemlerine adımızı bağırıp duruyoruz. Daha fazla otomasyon, bu şirketleri insan çalıştıran şirketlerden daha fazla ayıracak.

Rekabet açısından bakarsak, otomasyon son sürat çıkmaz sokakta ilerliyor. Standart ürünler ve süreçler başlarda ucuz olabilir ama sonra diğer şirketler de aynı sistemi benimseyecekler. Herkesin fiyatı düşecek, tabii kâr oranları da…

Şirketlerin inovatif yeni ürünler veya süreçler yaratmak için yeterli alanı olmayacak. İstikrarlı, düşük maliyetli makinelere yönelme stratejisi başlarda çok cazip olabilir ama zamanla cazibesini kaybedecek.

Elbette bu, insanların akıllı makinelerin işlerini ellerinden alacağı konusunda endişelenmemeleri gerektiği anlamına gelmiyor. Bazı işleri alacaklar ve bu muhtemelen ekonomik açıdan zaten debelenen, eğitim ve deneyim seviyesi düşük insanları etkileyecek.

Ancak pek çok insan işi devam edecek çünkü akıllı liderler takviyenin-akıllı insanlarla akıllı makinelerin kombinasyonunun-otomasyondan daha iyi bir strateji olduğunu fark edecekler.

İnovasyon, değişime karşı çevik olmak ve yüksek kaliteli müşteri hizmetleri meselelerine kafa yoran kuruluşlar, günümüz iş dünyasının olmazsa olmaz özelliklerine insanın katacağı değerin farkına varacak. Sanayi Çağını ardımızda bıraktık ve iş dünyamızı geliştirmenin bir yolu olarak otomasyonu da ardımızda bırakmalıyız.  
         

Big Data @ Work kitabının yazarı Thomas Davenport’un The Wall Street Journal’da yayınlanan yazısıdır.